در سال های اخیر موجی از احساسات ناسیونالیستی در اذربایجان وبرخی مناطق ایران شکل گرفته است.گذشته از چگونگی شکل گیری وادامه ی این روند باید این گونه احساسات را در قالب سرزمینی به نام ایران در نظر گرفت که چگونه می توان در سرزمینی مثل ایران رنگین کمان اقوام نامیده می شود معادلات را به گونه ای پشت سر هم قرار داد که هم یکپارچگی و وحدت درکل کشوروهم خواسته های اقتصادی و فرهنگی اقوام تامین شود.
اساسا باید در نظر گرفت که وحدت و یکپارچگی در کل کشور در گرو تامین خواسته های اقوام می باشد یعنی باید گفت که در چنین شرایطی وحدت عملی حاصل می شود ولی نقطه ی مقابل ان وحدت ظاهری وصرفا در حرف یا به اصطلاح "وحدت کلمه"می باشد (یعنی با ایجاد محیطی که خواسته های اقوام به صورت شفاف بیان نشودو به ظاهر کشور را متحد کرد) حال بایستی دید ما خواسته ی کدام هستیم . باید گفت لازمه ی توسعه ی اقتصادی یک ملت به مفهوم مردم یک کشور وجود توسعه ی فرهنگی است وتحقق این توسعه در یک کشور نیازمند توسعه در اجزای کوچکتر یعنی اقوام گوناگون می- باشدو این محقق نمیشود مگر این که ما به صرف وحدت ظاهری اکتفاد نکرده باشیم ووارد کارزار فرهنگی شدهو با تهاجم فرهنگی چه ازناحیه کشور های دیگر (ایدولوژیکی)
و چه در داخل کشور در قالب تحمیل فرهنگ یک قوم به قوم دیگر مقابله کرده باشیم واین چنین عمل کردن در عین ایجاد وحدت مانع از برقراری استبداد می شود در حالی که اگر ما وحدت ظاهری را سر لوحه ی کار خود قرار دهیم در واقع به نوعی استبداد در قبال فرهنگ و اقتصاد اقوام و ملت ها دچار شده ایم
حقوق ملت ها رابا توجه به ان چه گفته شد می توان به حق بهره مندی از هویت دینی –قومی حق استفاده از زبان در گفتار و تدریس ان در مدارس ودانشگاه هی ان قوم حق اجرای اداب رسوم به صورت عمومی نه مخفی حق بهره- مندی از فرهنگستان زبان قومی برای حفظ زبان حق داشتن کانال تلویزیونی 24 ساعتی و...
اما جهت گیری دولت در سال های اخیر به گونه ای بوده است که بیشتر در جهت وحدت ظاهری واستبداد بوده است
عده ای برای این جهت گیری "اپارتاید فرهنگی "نام نهاده – انداما اگر واقع بینانه نگاه کنیم این طور نیست و باید گفت نوعی حیله ی فرهنگی در جریان است به گونه ای که مقامات فرهنگی به خصوص در قالب رسانه در عین این که اکثر برنامه های خود را مطابق با فرهنگ یک قوم طرح -ریزی کرده اند مقادر بسیار اندک را به اقوام دیگر اختصاص داده اند تا به قولی دهان ان ها را ببندند و از طرفی نوعی مقایسه را در ذهن مخاطبان خود جای دهند که فرهنگ یک قوم بر همه ی ان های دیگر برتر ی دارد و یعنی دیگر فرهنگ ها در مقابل ان در محکوم به شکست ند ! ودر واقع مخاطب خود را به از خوود بیگانگی یا الیناسیون دعوت می کنند واین نتیجه ای ندارد جز پریشانی افکار وعدم شناخت درست خود . می دانیم که خود شناسی برای انسان مقدمه ی شناخت خداوند می باشدحال اگر افرادی بخاهند چنین کاری را انجام دهند در واقع روح انسان را که عالی ترین جنبه ی وجودی انسان است کشته -اند پس با این توصیفات ایا شایسته است شوونیست ها از جانب مقامات حمایت شوند؟ ایا شایسته است در زیر بیرق اسلام انسان هایی از شناخت عالی خدای خود محروم شوند ؟ ایا...
سون
وطنداش! نه گوزل سسله نیر بو سوز
یعنی بیر وطنین اولادییق بیز
انامیز عینی دیر قارداشیق دئمک
من سنه ارخایام سن منه کومک
وطنداش!نه گوزل سسله نیر بو سوز
یعنی ایکی جاندا بیر اوه ییک بیز
'گوجسوزوک. بیز هئچیک. سن ده منده تک
وطنه گووه نیب اولدوق وطنداش
منیم اوره گیمی قاناتسین گرک
سنین دیرناغینا ده ین چیرتما داش
وطنداش! نه گوزل سسله نیر بو سوز
یعنی بیر اقلیمده بویوموشوک بیز
سنی ده منی ده بویودن وطن
سنه ده انا دیر منه ده انا
سنده جواب دئسن منده هر زمان
واحد انامیزین خوشبختلیغینا
وطنداش! نه گوزل سسله نیر بو سوز
یعنی بیر قایناقدان سو ایچمیشیک بیز
او سو قلبیمیز ده جوشدو قاینادی
عینی بیر ادیله تانیتدی بیزی
وطنین عنوانی وطنین ادی
بیزه خاطیرلاتدی وظیفه میزی
وطنداش! نه گوزل سسله نیر بو سوز
وطن ابدی دیر گئدرگییک بیز
انسان قدرتلی دیر اوز وطنینده
بیلیریک دونیایا بیز نییه گلدیک
او بیزی یارادان بیز اونا بنده
یارادان اوغروندا اولمه یه گلدیک بیز
(بختیار وهاب زاده)
عزیز لر بو بولومده برزیللی شاعیر <پائولو کوئلیو> بیر یازیسینی اوخویورسونوز
اوستاد دئیر:
ایه رویالاریوین یولونین یولچی سی اولاسان اولارا تعهدون اولسون.هئچ قاپونو اچیق قویمایینکی بهانه اولسون . بونا بنزیین بهانه: یاخشی؛ بو همان شئی دئییل کی ایسته ییردیم اودوزماقین تخومو بور دا گیزله نیب.
یولونوزو قیچلایین. حتا اگر سیزین اددیملارینیز مطمئن سیز اولا؛حتا اگر بیلیرسینیز ایلیه بیلر دیز
بو یولو بونلان یاخشی گئده سیز. ایه اولان شئیلرینیزی ایندیکی لحظه ده قبول ائده سیز حتما گلهجه ک ده قاباقا گئده جک سیز. امما ایه محدودیت لریزی اینکار ائده سیز ؛هئچ واقت اونلاردان
قورتولوشوقوز اولمایاجاق.
شجاعتیله اوز یولونوزلا اوز به اوز اولون؛ و باشکا اینسانلارین اینتیقادینلان قورخمایین؛ و بونلار دان موء هوءم قویمایین {اوز دن اینتیقاد ائیله مه} سیزی فلج ائلییه
اللاه یوخوسوزلوق گئجه لر ده سیزیله ن اولا جاق ؛ اوز عشقیله سیزین گوز یاشلاریزی پاک
ائده جک.اللاه اورکلیلرین یولداشیدیر
جان جان جان اذربایجان
توپراغینا جان دئمیشم
سویونا مرجان ؛ مرجان دئمیشم
جانیمی قوربان ؛ قوربان دئمیشم
ای گوزوم جانیم؛هئی؛اذربایجانیم
جان جان جان اذربایجان
بولاقلارین شربت دادیر
ارزولاریمیز هله دالدایر
تبریزین گوزو؛ گوزو یولدادیر
ای گوزوم جانیم؛هئی؛ اذربایجانیم
جان جان جان اذربایجان
ایللر بویودور اذربایجانین گوزو یولدادور ؛ایگیدقیزلار واگید اوغلانلار گوزلویور . اله اینسانلار کی گلره لر ؛کوک ریشه لینه دایانالار گله لر و اوز گه لرین التیندا یاشاماغین ریشه سینی گورودالار؛اوز لوق
ریشه لرینین برکیتمه قه چالیشالار. بودور میللتچیلیغین سببی.